انواع گره چینی در معماری ایرانی

روش طراحی گرهها رو میشه به سه دسته اصلی تقسیم کرد : دستة اول گرههایی که از مثلث و مربع زاییده میشوند، دسته دوم گرههایی که از طریق پنج ضلعی به دست میآیند و دسته سوم گرههای دست گردان.

گرههای مثلث و مربع

مقصود از این دسته، گرههایی است که زیر نقشها و آلتهای آنها از مثلث و مربع به دست میآید. زیر نقشهای این دسته گرهها، از بافت مثلث )متساوی الاضلاع(، مربع، ترکیبی از مثلث و مربع و نیز ترکیب این شکلها با سه شکل منظم دیگر، یعنی شش ضلعی و هشت ضلعی و دوازده ضلعی، حاصل میشوند. که این چند ضلعی هم از تکثیر دو شکل اصلی مربع و مثلث به دست میآیند؛ شش ضلعی نتیجه دوران مثلث، هشت ضلعی نتیجه دوران مربع و دوازده ضلعی حاصل دوران هر دو شکل مثلث و مربع در دایره است.

GIRIH Puzzle pieces
GIRIH Puzzle pieces

گرههای پنج ضلعی

مقصود از این دسته، گرههایی است که زیر نقش آلتهای آن از پنج ضلعی به دست میآیند. این گرهها که به گره ده موسوم اند در هنر گرهسازی ایران اهمیت زیادی دارند و استادکاران آنها را نابترین گرهها میدانند. گرههای ده در مقایسه با گرههای مثلث و مربع مشکلتر است، اما این گرهها بافتهای پیچیده تر، شکلهای متنوع تر و ترکیبات پرتحرک و زیباتر دارند.

 آلتهای گره ده معلوم و مشخص اند. هریک نامی دارد که حکایت از شکل، نسبت اندازهها و زوایای معین میکند. این آلتها از پنج ضلعی یا ده ضلعی به دست میآیند. برای توضیح بیشتر باید گفت که بعضی از آلتها از طریق خرد کردن خود پنج ضلعی و بعضی دیگر از ده ضلعی، که خود حاصل دوران پنج ضلعی به دایره است، پدید میآیند. با ترسیم قطرهای ده ضلعی با شکلهای مختلف، دو شمسه کند و تند ده بدست میآید که میتوان آنها را مادر باقی آلتهای گره ده به حساب آورد. جالب این که با خرد شدن یا گسترش یافتن هر کدام از این شمسه ها میتوان به دیگری رسید. به این ترتیب میتوان گفت که همة آلتها خویشاوندند و در نهایت به شکل واحدی باز میگردند، شکلی که خود از دایره به دست میآید.

GIRIH Puzzle pieces
By |2022-05-22T13:40:47+03:30سپتامبر 19th, 2020|دسته‌بندی نشده|دیدگاه‌ها برای انواع گره چینی در معماری ایرانی بسته هستند

About the Author: